Cumhurbaşkanlığı hasar raporu: İki depremin ekonomiye zararı 2 trilyon lira

Bu tutarın 2023 yılı milli gelirinin yaklaşık yüzde 9’una ulaşabileceğine dikkat çekildi. Başkanlığın hazırladığı “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu”nda, depremlerin yol açtığı kayıp ve hasarın boyutu ortaya konuldu. Rapora göre, depremler nedeniyle yarım milyondan fazla bina hasar gördü, iletişim ve enerji altyapısı zarara uğradı ve önemli maddi kayıplar oluştu. 11 ili kapsayan afet bölgesinde 3.8 milyon kişi istihdam edilirken, bölgenin ülke istihdamı içindeki payı yüzde 13.3’tü. 2021 yılında Türkiye genelinde kaydedilen yüzde 11.4’lük ekonomik büyümeye depremden etkilenen 11 ilin katkısının 0.98 puan olduğu, bu illerin 2022 yılı ihracatı içindeki payının da yüzde 8.6 olarak hesaplandığı kaydedildi.

Milli gelirin yüzde 9’u

Raporda deprem hasarı, sosyal sektörler (konut, eğitim, sağlık, istihdam, çevre), altyapı sektörleri (içme suyu-kanalizasyon, belediye hizmetleri, enerji, ulaştırma, haberleşme) ve ekonomik sektörler (tarım, madencilik, imalat sanayi, turizm) ayrımında incelendi. Depremin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükü içinde en önemli bileşeni, yüzde 54.9 oranıyla 1 trilyon 73.9 milyar lirayla (56.9 milyar dolar) konut hasarı oluşturdu. İkinci ağırlıklı hasar kalemi ise, 242.5 milyar lira (12.9 milyar dolar) ile kamu altyapısı ve hizmet binalarındaki yıkımdan meydana geldi. Konut hariç özel kesim hasarı da, 222.4 milyar lira (11.8 milyar dolar) ile bir diğer önemli hasar kalemi oldu.

Bu kalem içinde imalat sanayi, enerji, haberleşme, turizm, sağlık ve eğitim sektörleri, küçük esnaf ile ibadethanelere ilişkin hasar yer aldı. Raporda, “Ayrıca sigortacılık sektörü kayıpları ve esnafın gelir kayıpları ile makroekonomik etkiler dikkate alındığında, depremin yol açtığı felaketin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün yaklaşık 2 trilyon lira (103.6 milyar dolar) düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu büyüklüğün 2023 yılı milli gelirinin yaklaşık yüzde 9’una ulaşabileceği öngörülmektedir” denildi.

1999 depreminden 6 kat daha fazla

Rapora ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan açıklamada da, depremlerden sonra oluşan tüm hasar, kayıp ve ihtiyaçları tespit etmek üzere Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın diğer bakanlıklar ve kamu kuruluşlarıyla birlikte çalışarak Deprem Değerlendirme Raporu’nu hazırladığı belirtildi.

Raporun uluslararası standartlarla uyumlu şekilde hazırlandığı, afetin büyüklüğü verilerin toplanmasını güçleştirmişse de titiz bir çalışmayla bina, konut, iş yeri, fabrika, makine ve teçhizat bilgilerinin tam sayım niteliğine yaklaştığı ifade edildi. Bakanlık paylaşımında şöyle denildi:

“Sahadan gelen güncel verilere göre, toplamda 1.6 trilyon lira maddi hasar tespit edilmiştir. Öte yandan, deprem bölgesine yapılan acil destek ve harcamalar, enkaz kaldırma faaliyetleri, sigorta ödemeleri, gelir kaybı ödemeleri, diğer tüm destek ve harcamaların yanı sıra milli gelir azalması nedeniyle toplamda 351.4 milyar liralık bir kayıp oluşmuştur. Asrın felaketinin ülkemize maliyeti yaklaşık 2 trilyon lira (103.6 milyar dolar) olup bu rakam, 2023 yılı milli gelir beklentimizin takriben yüzde 9’una denk gelmekte ve 1999 Marmara Depremi’nden yaklaşık 6 kat daha fazla maddi hasar ve kayıplarımızın olduğunu göstermektedir.”

Milliyet