Ticaret akışı kesildi ödemeler durdu

His Erdoğan – Rusya ile Ukrayna ortasındaki çatışma ortamı devam ediyor. Bu süreçten evvel Türkiye tarafından Ukrayna ve Rusya’ya giden ihraç eserleri açısından bölgede yaklaşık 630 civarında TIR olduğu tespit edildi. Çeşitli gümrüklerde vize ve geçiş evrakı istenmeden ülkeye dönüşlerinin sağlanması için çalışmalar yapılıyor. Başka taraftan ise ticaret akışında kıymetli yerleri bulunan bu iki ülkedeki meseleler nedeniyle Ukrayna tarafı büsbütün dururken, Rusya açısından ise ulaşım ve ödeme sistemlerinde sıkıntılar artıyor. Güçlü ve paketli eserlerde bekleme imkanı daha fazla olurken, yeni pazar arayışı gereksinimi bilhassa yaş meyve ve sebzede kendini gösteriyor. 

Ukrayna’ya ticaret akışı çatışmaların başladığı birinci gün dururken, Rusya’ya yöneltilen ihracat ise devam ediyordu. Fakat Avrupa’nın Rusya’ya başta global para transfer sistemi SWIFT’ten çıkarmak olmak üzere ekonomik yaptırımları, Türk ihracatçıların tahsilatlarını da durdurdu. Ayrıyeten büyük oranda Rusya’ya ulaşmak için kullanılan Belarus/Ukrayna güzergahını kullanan ihracatçıların yeni yollar da bulması gerekecek. Limanlarda ise süreçlerin büsbütün durduğu belirtiliyor. 

İptaller geldi, alacaklar kaldı

Çatışma başlamadan çabucak evvelki gün Moskova’da düzenlenen ayakkabı ve dokumacılık deri fuarlarının olduğunu hatırlatan İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) İdare Konseyi Lideri Mustafa Şenocak, bu fuarlarda Türk firmalarına ağır ilgiyle yüksek siparişler aldıklarını fakat hepsinin iptal edildiğini lisana getirdi.

Şenocak, “Ayakkabı, deri konfeksiyon tarafında Rusya çok kıymetli bir pazar, Ukrayna da o denli. Belirsizlikler, yaşanabilecek meseleler öbür ülke pazarlarımızı da etkiliyor. En çok iki ülkeye ihracat yapan birinci 100 firmamızı aradık, ne yaşadıklarını ve yaşama ihtimali olan meseleleri sorduk. Giden teslim edilmeyen mallarda sorun var, alacaklarında sorun var, verilmiş siparişler yani üretilmekte olan fakat sevk edilmemiş olanlar var. Siparişlerin iptali var. Bu nedenle karamsar bir bekleyiş kelam konusu. Yanı sıra ihracata yakın meblağda turistik bölgelere de eser gönderiyorduk, orada da kasvetler olacak” dedi.

Şenocak ayrıyeten, bölgede sıkıntıların tahlilinin kısa vadede gelmesi durumunda bile Ukrayna’nın toparlanmasının sıkıntı olacağını, bölgedeki moralsizliğin ülkeler tarafından taleplerin ötelenmesini getirebileceğini vurguladı.

Öncelik sürücülerin dönüşü

Türk TIR’larının ülkeye meselesiz dönüşü, problemlerin anlık takip edilip tahlile kavuşturulması için ilgili bakanlıklar, ilgili kamu kurumları, yurt dışı temsilcilikler, TOBB ile Milletlerarası Nakliyeciler Derneği (UND) tarafından ‘kriz masası’ oluşturulmuştu. Bulgaristan, Macaristan, Polonya üzere kapılardan transit geçişini kullanacaklar için geçiş evrakı ve vize aranmadan süreçlerin kolaylaştırıldığı söz edildi.

UND İcra Şurası Lideri Alper Özel, “130’u Odessa Limanı, 500’ün üzerinde ise Ukrayna/Belarus hududunda olmak üzere araçlarımıza ulaştık. Hudutlara yakın olanlar dönüyor. Örneğin Ukrayna Polonya hududunda öncelik Ukrayna’dan kaçak bayan, çocuk ve yaşlılarda. Peyderpey geçişler olacak, önceliğimiz sürücülerimizin sağlıklı olarak ülkeye dönüşlerini sağlamak” dedi.

Tahliller görüşülecek

Akdeniz Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (AHBİB) İdare Konseyi Lideri Hüseyin Arslan, ihracatta yüklemeleri durdurduklarını söyledi. Her iki ülkeye de yüklü olarak makarna, bulgur üzere eserlerin gönderildiğini anlatan Arslan, “Rusya tarafında eza yok üzere ancak SWIFT’ten çıkarılması, 75 olan kurun 100 düzeyine çıkması ve yüzde 50’ye yakın devalüasyon ödemeler tarafında meşakkatler oluşturacak. Umudumuz bu çatışma ortamının uzun sürmeyeceğine yönelik lakin birkaç hafta içinde alternatif pazarlar için bir ortaya gelip tahlilleri görüşeceğiz. İç pazarda bu eserler hayli kâfi, kesinlikle diğer ülkelere gönderiyor olmamız lazım” değerlendirmesini yaptı.

‘Göndersek bile kim alacak?’

Bölgelerinde üretilen yaş meyve ve sebzeyi yüzde 70’in üzerinde bir oranda Rusya ile Ukrayna bölgesine gönderdiklerini anlatan Kumluca Ticaret Borsası Lideri Fatih Durdaş, anında ulaştırılması ve tüketilmesi gereken bu eserlerde ilerleyen günlerde külfetli bir süreç yaşanacağını söz etti. Durdaş, “Örneğin yüzlerce TIR birinci gün kapılarda kalmıştı. Bu davetimiz, bakanlıklar, TOBB, UND üzere ilgili kuruluşların kriz masası uygulaması ile tahlile kavuşturuldu. Eserler Kapıkule’ye getirildi. Romanya, Bulgaristan, Moldova ve Kosova üzere pazarlara sev ettik. Fakat bu pazarlar şişti. Artık sipariş gelmiyor.  Mesele eserleri gönderememek değil, bir biçimde göndersek bile kim alacak? Alınsa da ödeme sistemi kapalı, nasıl ödeme alacağız? Bugünlerde hava yağışlı olduğu için eser toplanmıyor lakin sonrasında siparişe nazaran toplanacak. Eserler daha çok iç piyasaya verilecek lakin iç piyasa bu kadarını kaldıramaz” dedi.

Rusya’ya yaptırım günlüğü

Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire, “Rusya’ya karşı tam kapsamlı bir ekonomik savaş başlatacağız. Rusya iktisadının çöküşüne yol açacağız” dedi.
BP, Rus petrol üreticisi Rosneft’teki yüzde 20 payını elden çıkaracak.
Shell, Sakhalin II sıvılaştırılmış gaz tesisi ve Kuzey Akım 2 boru sınırındaki iştirakini sonlandıracak.
Norveç’in en büyük güç şirketi Equinor ASA Rusya’daki 1.2 milyar dolar pahasındaki yatırımlarını satacak.
Fransız Total, Rusya’da yeni yatırım gerçekleştirmeyeceğini açıkladı.
McKinsey, Rusya devletiyle çalışmayacağını duyurdu.
Daimler Truck Holding AG Rusya’daki tüm iş hareketlerini durdurdu.
Volvo Car AB ve Volvo AB Truck, Rusya’da satışı ve üretimi durdurdu.
Harley Davidson Rusya’daki tüm işlerini askıya aldı.
General Motors Co. Rusya’ya yapılacak teslimatları durdurdu.
Warner Bros, Disney ve Sony üretim şirketleri, The Batman, Turning Red ve Morbius üzere sinemaların Rusya’da vizyona girişlerini iptal etti.
YouTube, Rus devleti yayın organları Russia Today ve Sputnik’in Avrupa’da yayın yapan YouTube kanallarını bloke etti.